Ses Bozuklukları

1- Ses Bozuklukları Nelerdir?

Ses bozuklukları, bireyin yaşına, cinsiyetine ve sosyal durumuna uygun olmayan, dikkati üzerine çeken anormal ses kalitesi olarak tanımlanabilir (Aronson & Bless, 2009). Bu tür sesler, konuşmacının iletişim ihtiyaçlarını karşılamakta yetersiz kalır ve genellikle istemsiz bir şekilde dikkat çeker (Colton, Casper, & Leonard, 2011). Ses bozuklukları, temel olarak üç ana kategoride incelenebilir: anormal perde, anormal gürlük ve anormal esneklik (Boone et al., 2014).

• Anormal Perde: Sesin normalden daha tiz veya daha pes olması durumudur. Bu, bireyin yaşına ve cinsiyetine uygun olmayan bir ses perdesiyle konuşmasına neden olabilir (Stemple, Roy, & Klaben, 2014).
• Anormal Gürlük: Sesin normalden daha zayıf veya daha gür çıkmasıdır. Bu durum, iletişim sırasında sesin yeterince duyulmamasına veya aşırı yüksek olmasına yol açabilir (Mathieson, 2001).
• Anormal Esneklik: Konuşma sırasında sesin perde, gürlük ve kalite açısından yeterli bir yelpazeye sahip olmamasıdır. Bu, monoton bir ses tonuyla konuşmaya neden olabilir (Titze, 1994).

2- Ses Bozukluklarının Çeşitleri

Ses bozuklukları, farklı nedenlere bağlı olarak ortaya çıkabilir. Bu nedenler, yapısal, nörolojik, rezonansla ilgili veya psikojenik olabilir. Ses bozukluklarını temel olarak şu şekilde sınıflandırabiliriz (Roy et al., 2013):

-Yapısal Kaynaklı Ses Bozuklukları: Ses tellerindeki yapısal bozukluklar, ses bozukluklarına neden olabilir. Örneğin:

• • Nodül: Ses tellerinde oluşan küçük şişlikler (Stemple et al., 2014).
  • Polip: Ses tellerinde oluşan iyi huylu kitleler (Colton et al., 2011).
  • Reinke Ödemi: Ses tellerinde sıvı birikmesi sonucu oluşan şişlik (Aronson & Bless, 2009).

-Rezonansa Bağlı Ses Bozuklukları: Ses tellerinde yapısal bir bozukluk olmaksızın, hava yolundaki anomaliler ses bozukluklarına yol açabilir. Örneğin:

• Dudak Damak Yarıklığı: Konuşma sırasında hava kaçışına neden olarak ses kalitesini bozar (Boone et al., 2014).

-Nörolojik Ses Bozuklukları: Nörolojik problemler, ses üretimini etkileyebilir. Örneğin:

• • Ataksik Disfoni: Beyincik hasarına bağlı olarak ortaya çıkan düzensiz ses üretimi (Stemple et al., 2014).
  • Fonasyon Apraksisi: Ses tellerini kontrol etmede yaşanan zorluk (Colton et al., 2011).
  • Yabancı Aksan Sendromu: Nörolojik bir hasar sonucu konuşmanın farklı bir aksanla çıkması (Mathieson, 2001).

-Psikojen ve Davranışsal Ses Bozuklukları: Psikolojik faktörler veya sesin yanlış kullanımı, ses bozukluklarına neden olabilir. Örneğin:

• Psikojen Disfoni: Stres veya psikolojik travma sonucu ortaya çıkan ses bozukluğu (Roy et al., 2013).
• Sesin Kötüye Kullanımı: Sesin aşırı kullanımı veya yanlış tekniklerle kullanılması (Verdolini & Ramig, 2001).

3- Biz Neler Yapıyoruz?

Ses bozukluklarının önlenmesi, değerlendirilmesi ve rehabilitasyonu için kapsamlı bir yaklaşım sunuyoruz. Bu süreçte şu adımları izliyoruz (ASHA, 2020):

• • Ses Bozukluklarının Önlenmesi: Ses bozukluklarının oluşmasını engellemek için koruyucu önlemler alıyoruz. Bu, özellikle sesini profesyonel olarak kullanan bireyler (öğretmenler, şarkıcılar, çağrı merkezi çalışanları vb.) için büyük önem taşır (Verdolini & Ramig, 2001).
  • Detaylı Değerlendirme: Var olan ses bozukluklarını hem sübjektif (hasta şikayetleri) hem de objektif (akustik analiz, laringoskopi gibi yöntemler) olarak değerlendiriyoruz. Bu değerlendirme, ses bozukluğunun nedenlerini anlamak ve uygun tedavi planını oluşturmak için kritik öneme sahiptir (Roy et al., 2013).
  • Rehabilitasyon ve Terapi Planlaması: Ses bozukluğunun nedenlerine, bireyin mesleğine, ses kullanım alışkanlıklarına ve beslenme düzenine göre kişiye özel bir terapi planı hazırlıyoruz. Bu plan, sesin perde, gürlük ve esneklik açısından iyileştirilmesini hedefler (Stemple et al., 2014).
  • Bilimsel Yaklaşım: Ses bozukluklarının tedavisinde bilimsel yöntemler kullanıyoruz. Bu hem tedavinin etkinliğini artırır hem de bireyin uzun vadede sağlıklı bir ses kullanımı sağlamasına yardımcı olur (Titze, 1994).